Przekaźniki czasowe to stosunkowo proste elementy, które jednak znajdują bardzo szerokie zastosowanie. Powszechnie używa się ich np. w systemach automatyki domowej i przemysłowej, w tym w tzw. instalacjach smart home (inteligentnego domu). Sprawdź, za co dokładnie odpowiadają, jakie możliwości zapewniają i w jaki sposób są wykorzystywane.
Czym jest przekaźnik czasowy i jakie ma zastosowanie?
Przekaźnik czasowy to urządzenie służące do odmierzania czasu i realizowania określonego programu czasowego. Mają za zadanie załączanie i wyłączanie określonych obwodów sterujących rozmaitymi systemami i urządzeniami. Ich zastosowanie jest naprawdę szerokie. W systemach automatyki mogą sterować np. ogrzewaniem, oświetleniem czy wentylacją. Nadają się też do kontroli sygnalizacji, pracy pomp czy siłowników. Dostępne są przekaźniki zaprogramowane fabrycznie lub przekaźniki czasowe programowalne pozwalające na indywidualne ustalenie funkcji przez użytkownika/instalatora.
Przekaźnik czasowy – schemat działania w zależności od funkcji
Jednym z głównych kryteriów działania przekaźników czasowych jest różne realizowanie funkcji w czasie. Można je podzielić na jednofunkcyjne, czyli takie, które mogą realizować tylko jedną funkcję lub wielofunkcyjne, które lepiej sprawdzają się w skomplikowanych układach automatyki – np. tych stosowanych w przemyśle. Funkcje przekaźników jednofunkcyjnych można rozpoznać dzięki ich nazwom.
- przekaźnik czasowy rewersyjny zapewnia opóźnione załączenie,
- przekaźnik czasowy awersyjny zapewnia opóźnione rozłączenie,
- przekaźnik czasowy z funkcją podtrzymania zapewnia podtrzymanie działania urządzenia przez określony czas po zaniku napięcia zasilania,
- przekaźnik czasowy z funkcją impulsowania zapewnia opóźnione załączanie lub wyłączanie w cyklach czasowych – w tej kategorii dostępne są przekaźniki cyfrowe symetryczne o równych cyklach pracy i przerwy oraz przekaźniki cyfrowe asymetryczne, w których czas pracy i przerwy są różne.
Są one również przystosowanego pracy w warunkach różnego napięcia (12 V, 24 V, 230 V). Dzięki temu ich zastosowanie jest bardzo szerokie. W większości zastosowań przekaźnik jednofunkcyjny jest zupełnie wystarczający, ale w bardziej skomplikowanych systemach może być potrzebny wariant dwu- lub wielofunkcyjny.
Przekaźniki czasowe mogą sterować pracą rozmaitych urządzeń i systemów w rozmaitych trybach. Dostępne są w wariancie zarówno jedno-, jak i wielofunkcyjnym.
Przekaźnik czasowy w praktyce
Przekaźniki czasowe często są produkowane z myślą o określonych funkcjach. Dostępne są jednak również urządzenia programowalne, które można dostosować do preferowanego wykorzystania. Istnieje wiele sytuacji, w których są niezastąpione. Przekaźniki z funkcją impulsowania są używane np. w kierunkowskazach samochodowych, a w przemyśle mogą sterować pracą mieszadeł. Najpopularniejszym zastosowaniem funkcji podtrzymania jest zaś np. wentylator łazienkowy, który włącza się wraz z załączeniem oświetlenia, a wyłącza na kilka minut po zgaszeniu światła. Przekaźnik czasowy może też odpowiadać za automatyczne wyłączenie urządzenia po pewnym czasie od ostatniego użytkowania i sterować działaniem wielu systemów – np. oświetlenia, ogrzewania czy wentylacji. Podłączenie przekaźnika czasowego do systemu automatyki pozwala zwiększyć wygodę użytkownika, a niejednokrotnie również ograniczać koszty, np. poprzez wyłączanie określonych urządzeń, gdy są niepotrzebne. Tego typu elementy wykorzystuje się również do zwiększania bezpieczeństwa.
